راههای تشخیص خرابی کاتالیزور و علائمی که به خرابی کاتالیزور شما را آشنا می‌کند را برای برطرف کردن به موقع مشکل باید جدی بگیرید. کاتالیزور یا کاتالیست یکی دیگر از اجزای بسیار مهم و کاربردی خودرو به شمار می‌آید. خرابی و عیب و ایراد کاتالیزور باعث آسیب به موتور خودرو می‌شود و به موتور خودرو یکی از قطعات بسیار مهم و البته حیاتی به شمار می‌آید. ما در ادامه شما را با دلایل، نشانه‌ها و علائم خرابی کاتالیزور بیشتر آشنا می‌کنیم.
کاتالیزور چیست؟
برای اینکه بتوانید به راههای تشخیص خرابی کاتالیزور بپردازید، باید با ساختار کاتالیزور نیز آشنا باشید. کاتالیزور را به عنوان تسویه کننده دود اگزوز خودرو که یکی از بهترین لوازم جانبی تیونینگ خودرو هست ، می‌شناسند که ذرات سمی و خطرناک را جذب می‌کند. بعد از سپری کردن 150 هزار کیلومتر معمولاً باید کاتالیزور در حالت عادی تعویض گردد. البته نکته‌ای که در اینجا اهمیت دارد، این است که کیفیت بنزین نیز در اینجا حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و به مدت زمان عمر مفید کاتالیزور کمک می‌کند. کاتالیزور از سرامیکی که جنس فلزی سنگینی دارد، ساخته و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تشخیص خرابی کاتالیزور
راههای تشخیص خرابی کاتالیزور به شما کمک می‌کند تا بتوانید به صورت اصولی به رفع مشکل و خرابی مربوطه بپردازید. یکی از نشانه‌های خرابی کاتالیزور که البته نمی‌توان به صورت صددرصدی مرتبط با خرابی در نظر بگیریم، این است که راندمان حجمی موتور را بررسی کنید.
راندمان حجمی موتور یه مقدار مشخص را مدیریت می‌کند. اگر این مقدار کمتر از حد انتظار و ایده آل باشد، به این معنی است که موتور خودرو به درستی و به صورت صحیح نمی‌تواند نفس بکشد. عدم تنفس موتور به دلیل گرفتگی مسیر اگزوز به وجود می‌آید. به این پارامتر Calculated Load Value می‌گویند.
MAP که مخفف شده Manifold Absolute Pressure است، یک پارمتر دیگر است که برخی خودروها از این پارامتر برخوردار هستند. MAP قادر است که میزان مکش و فشار هوا را به نمایش بگذارد. چنانچه کاتالیزور دچار انسداد شده باشد، اگزوز با فشار معکوس روبرو خواهد شد. خرابی مرتبط با کاتالیزور یکی از دلایلی است که پروسه فعالیت MAP را دچار اختلال می‌کند.
چنانچه دقت کرده باشید در برخی از خودروها 2 سنسور اکسیژن وجود دارد. Upstream یک نوع سنسور قبل از کاتالیزور است و Downstream بعد از کاتالیزور قرار گرفته است. Upstream به بررسی مقدار خروجی اکسیژن می‌پردازد، Downstream ولی مقدار اکسیژن خارج شده از کاتالیزور را بررسی می‌کند و این گونه است که بازدهی و راندمان کاتالیزور را مشخص می‌کند. سنسور Downstream به صورت نرمال و معمولی نباید کارکرد بالایی داشته باشد. چنانچه تغییرات سنسور زیاد باشد، طبیعتاً بازدهی کاتالیزور پایین آمده است.
نشانه های خراب شدن کاتالیزور
شما چنانچه به نشانه های خرابی کاتالیزور دقت کنید، می‌توانید از بروز مشکلات بیشتر و هزینه‌بردارتر جلوگیری کنید. چراغ چک موتور زمانی که روشن گردد، یعنی خطایی در سیستم رایانه خودرو به وجود آمده است. در این حالت برای مشخص شدن خطا از سمت کاتالیزور می‌توانید از کاتالیزور استفاده کنید. خودرو اگر شما را با تکان‌های گاه و بیگاه روبرو کند، به این معنی است که مبدل توانایی لازم را از دست داده است و مسیر عبور گاز اگزوز نیز مسدود شده است. این خود یکی از نشانه‌های اصلی خرابی و عیب و ایراد کاتالیزور است. چنانچه هنگام استارت زدن با صدای ضربه مانند در خودرو روبرو می‌شوید، باید به خراب شدن کاتالیزور شک کنید.
کاتالیزور سالم خودرو به گونه‌ای عملکرد خود را نشان می‌دهد که گاز خروجی حالت لرزشی و نوسانی خود را در مقایل دستان شما به نمایش می‌گذارد. چنانچه گاز خروجی حالت موجی نداشته باشد، باید به خرابی کاتالیزور مطمئن شوید.
مصرف سوخت به هیچ عنوان نباید به صورت ناگهانی افزایش یابد. این چنین باید بدانید که مشکلی به وجود آمد و آن مشکل قطعاً یکی از علائم خرابی کاتالیزور به شمار می‌آید. افت شتاب‌گیری نیز در این بین جایگاه مشخصی را از آن خود می‌کند. متأسفانه برخی از رانندگان با این چنین نشانه‌ها و علائمی آشنایی ندارند. خودرو چنانچه در آزمایش و تست‌های آلایندگی مردود شود، شما باید به خرابی کاتالیزور مشکوک شوید.
روش های بررسی کاتالیزور سالم
شما باید همیشه به فرورفتگی، خراش و هر ضربه مکانیکی دیگر روی قسمت خارجی کاتالیزور دقت کنید. البته همیشه بررسی قسمت‌های خارجی دلیل موجهی برای اطمینان از سالم بودن کاتالیزور نیست. به همین خاطر، باید قسمت لانه زنبوری کاتالیزور را نیز بررسی کنید. سالم بودن این قسمت شما را نسبت به سالم بودن کاتالیزور مطمئن خواهد کرد. در حال حاضر هر نوع خودرو عمدتاً از یک نوع کاتالیزور خاص استفاده می‌کند.
میزان فشار گاز خروجی نیز یکی از راهکارهای اساسی برای بررسی سالم بودن کاتالیزور است. شما در این شرایط به یک دستگاه فشار سنج باید دسترسی داشته باشید. چنانچه فشار گاز از اندازه معمولی خود بالاتر باشد، متأسفانه با یکی از علائم خرابی کاتالیزور مواجه شده‌اید.
تعویض کاتالیزور
حال که با علائم خرابی کاتالیزور آشنا شده‌اید، بهتر است بدانید که کاتالیزور نیز عمر مفیدی دارد. چیزی حدود 50 الی60 هزار کیلومتر عمر مفید کاتالیزور را مشخص می‌کند. خاطر نشان می‌کنیم با به اتمام رسیدن عمر مفید این مبدل، عملاً شما هیچگونه عملکرد مثبتی را نمی‌توانید انتظار داشته باشید و همچنین باید بدانید که 5 برابر بیشتر از حد طبیعی حتی آلاینده تولید خواهد کرد. به همین خاطر در هنگام به پایان رسیدن عمر کاتالیزور لطفاً هرچه سریع‌تر نسبت به تعویض آن اقدام کنید. در هنگام خرابی نیز باید دقت کنید که هرچه سریع‌تر مشکل را برطرف کنید؛ چرا که خرابی مبدل قطعاً مشکلات دیگری را در خودرو به وجود خواهد آورد.
سخن پایانی
ما به صورت مختصر ولی مفید در مورد راههای تشخیص خرابی کاتالیزور با شما صحبت کرده‌ایم؛ همچنین با علائم و دلایل خرابی کاتالیزور نیز آشنا شده‌اید تا اینچنین بتوانید موتور خودرو را از خرابی و آسیب جدی در طولانی مدت دور نگه دارید. متأسفانه برخی کاتالیزور خودرو را چندان قطعه مهمی در نظر نمی‌گیرند و اینگونه است که در کوتاه مدت موتور خودرو هزینه‌های جانبی زیادی را به وجود می‌آورد. برای خرید کاتالیزور در هنگام تعویض لطفاً به صورت آنلاین به سفارش و خرید آن بپردازید، اینگونه با کم‌ترین قیمت می‌توانید باکیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین قطعه را در طولانی مدت با اطمینان کافی مورد استفاده قرار دهید.