تیونینگ خودرو در واقع به مجموعه تغییراتی گفته میشود که به منظور بالا بردن سطح کیفیت و قابلیت‌های یک خودرو روی آن صورت می‌گیرد. وقتی از تیون کردن خودرو صحبت می‌کنیم منظور همان تغییراتی است که روی ظاهر یا اجزای داخل یک خودرو با استفاده از لوازم تیونینگ خودرو انجام می‌گیرد و در نتیجه خودروی قبلی کاملا به یک خودرو جدید تبدیل میشود.
این تغییرات گاهی به گونه‌ای صورت می‌گیرد که افراد عادی بعد از عملیات تیونینگ قادر به تشخیص خودرو نخواهند بود. عملیات تیونینگ خودرو به طور معمول به شکل پلکانی انجام میشود و به موجب تغییر هر بخش از خودرو لازم است تا سایر اجزا نیز تغییر پیدا کنند.
تاریخچه تیونینگ خودرو
از زمان تولید اولین خودرو‌های چهار‌چرخ بر پایه نیروی اسب‌بخار مهندسان و طراحان این خودروها به منظور ارتقا سطح کیفیت تغییراتی بر آنها اعمال می‌کردند. تا قبل از دهه 60 میلادی اما فرایند تیونینگ به عنوان یک فعالیت حرفه‌ای و مجزا از خودرو سازی شناخته نمی‌شد. دقیقا از اوایل دهه 60 بود که تیونینگ به عنوان یک عملیات مستقل و حرفه‌ای در میان علاقمندان به اتومبیل‌ها رواج یافت.
در ابتدا رونق این حرفه مهندسان بیش از آن که به دنبال تغییر در مشخصات ظاهری یک اتومبیل یا به قولی تیونینگ بدنه خودرو باشند به مشخصات فنی آن می‌پرداختند. مهندسان از انجام تغییرات در خودروها بیش از آنکه اهداف ظاهری داشته باشند به دنبال تغییر در مشخصات فنی و اجزای داخلی یک خودرو بودند. بدین صورت آنان در قالب تیون کردن خودرو سطح کیفیت و عملکرد آن را بالا می‌بردند. این عملیات به نام تیون آپ نیز شهرت داشت.
عملیات تیونینگ در ابتدا توسط عاشقان اتومبیل‌رانی صورت گرفت، به این شکل که در ابتدا این افراد با اتکا به دانش فنی و مهارت خود قطعات جدیدی برای اتومبیل خود طراحی و تولید می‌کردند. در نتیجه تعویض این قطعات سرعت و دیگر ویژگیهای فنی یک خودرو ارتقا می‌یافت. پس از مدتی و با افزایش استقبال از این فرایند شرکت‌های زیادی به شکل تخصصی وارد این حرفه شدند. بعد از آن عملیات تیونینگ از یک فرایند فردی و ذوقی به یک عملیات گروهی و کاملا تخصصی تبدیل شد. تا جایی که امروزه بیش از صدها شرکت بزرگ و کوچک وجود دارند که عملیات تیونینگ را به شکل متمرکز و کاملا تخصصی انجام می‌دهند.
تیونینگ خودرو شامل چه مواردی میشود؟
هدف از تیونینگ خودرو رسیدن به حداکثر کارایی و زیبایی ظاهری است. به طور کلی تیونینگ خودرو می‌تواند بخش‌های متعددی از خودرو را در بر بگیرد. برای مثال اعمال تغییرات در موتور به منظور افزایش قدرت آن، تغییر دادن ترمز‌ها و افزایش عملکرد آنها، ایجاد تغییر در نمای داخلی خودرو با جابجایی اجزای داخلی و ایجاد تغییرات در ظاهر بدنه خودرو تا در نتیجه آن ظاهر و کیفیت خودرو ارتقا یابد. تغیرات اعمال شده بر روی این قبیل خودروها باعث میشود تا یک خودرو تیون شده بتواند از سایر خودرو‌های همرده و مشابه خود متفاوت و بهتر بنظر برسد.
یکی از اصلی‌ترین بخش‌هایی که در تیونینگ خودرو دچار تغییر میشود و اغلب افراد از تیونینگ خودرو خود به دنبال ارتقای آن هستند موتور است. تغیراتی همچون بالا بردن گنجایش موتور، تغییر در بخش میل سوپاپ و جایگذاری میل سوپاپ‌هایی که در مسابقات اتومبیل‌رانی مورد استفاده قرار می‌گیرند از جمله تغیرات قابل اجرا در بخش موتور است. این تغییرات در افزايش قدرت موتور نقش بسزایی دارند. در اغلب موارد بخش اولیه تیونینگ خودرو به اعمال همین تغییرات در بخش موتور و دیگر اجزای فنی خودرو باز می‌گردد.
مرحله دوم تیونینگ خودرو به تغییراتی اختصاص می‌یابد که به خودرو کمک می‌کند تا بتواند قدرت و توان مضاعفی که در نتیجه عملیات تیونینگ به دست آورده را به‌درستی استفاده کند تا از هدر رفت انرژی جلوگیری شود. از جمله این تغییرات می‌توان به ارتقای سیستم تعلیق، جایگذاری رینگ‌هایی با عرض بیشتره، استفاده از ترمز‌ها دقیق‌تر و قوی‌تر، فرمان‌پذیری با دقت بالا و جعبه‌دنده‌هایی با عملکرد سریعتر اشاره کرد. از نظر ظاهری نیز تیونینگ خودرو مواردی همچون ویژگیهای آیرودینامیک، تغییر در شکل رکاب‌ها، سپر جلو و عقب، اسپولیر‌ها، دریچه‌های هوا و رنگ‌های اتومبیل را در بر می‌گیرد.
مزایا و معایب تیونینگ ماشین
اگر بخواهیم درباره مزايا و معایب تیونینگ ماشین صحبت کنیم در واقع بحث انجام این پروژه به شکل حرفه‌ای یا غیر حرفه‌ای مطرح میشود. تیونینگ خودرو در صورتی که به صورت حرفه‌ای و توسط افراد متخصص صورت بگیرد عمدتا معایب بزرگی به همراه نخواهد داشت. اما مواردی وجود دارد که افراد بدون تخصص کافی اقدام به تیونینگ خودرو می‌کنند. برای مثال ممکن است در یک خودرو عملیات تیون به منظور افزایش سرعت یک خودرو انجام گیرد اما توجه خاصی به قدرت ترمز‌ها نشود در نتیجه امکان وقوع حادثه در این خودرو تا حدود زیادی افزایش می‌یابد.
نکته دوم در زمینه مزایا و معایب تیونینگ ماشین استفاده درست از آن است. استفاده از یک خودرو تیون شده به طور معمول در سطح شهر‌ها و اتوبان‌ها توصیه نمی‌شود؛ چرا که این قبیل خودروها اغلب سر و صدای بیشتر به نسبت سایر خودروها دارند سرعت بالای این اتومبیل‌ها برای تردد در شهر مناسب نیست.
البته باید در نظر داشت که فارغ از بحث هزینه بالای تیون کردن خودرو، این عملیات مزایای زیادی برای صاحبان خودرو به همراه دارد؛ چرا که به طور کلی عملیات تیونینگ در راستای پیشرفت ویژگی‌ها و کارایی یک خودرو صورت می‌گیرد. اغلب موارد خودرو‌های تیون شده از نظر مصرف انرژی، قدرت، سرعت، کنترل و راحتی در رده بالاتری از خودرو اولیه قرار می‌گیرند.
جمع‌بندی
هدف از تیون کردن خودرو تنها شامل افزایش قدرت و سرعت بیشتر و شتاب مناسب‌تر آن نمی‌شود؛ بلکه مواردی نظیر بهبود کنترل، مصرف بهینه انرژی و قابلیت‌های ترمز‌ها را نیز در‌بر می‌گیرد. در حقیقت تمام فعالیت‌ها و تغییراتی که در راستای تیونینگ خودرو صورت می‌گیرد باید همانند حلقه‌های یک زنجیر تکمیل کننده یکدیگر باشند و به صورت مکمل استفاده شوند. مهندسان در هنگام اجرای پروسه تیونینگ لازم است تا ارتباط منطقی میان تمام اجزای خودرو را حفظ کنند؛ زیرا در صورتی که تنها یکی از بخش‌های خودرو با سایز اجزای آن همخوانی نداشته باشد، مشکلات متعددی برای اتومبیل به‌وجود خواهد آمد.